Kasze, kaszki, kleiki (cz.1)

Trochę o glutenie

Gluten jest mieszaniną białek roślinnych i występuje w pszenicy, życie, owsie, jęczmieniu i orkiszu a także w produktach, wytwarzanych z tych zbóż, czyli m.in. w pieczywie, makaronach, kaszach. Glutenu nie zawierają  ryż, kukurydza, gryka, proso i tapioka oraz wytwarzane z nich kasze i mąki (kasza z łuskanych ziaren prosa zwana jest kaszą jaglaną). Według obowiązujących zaleceń niemowlętom nie podaje się glutenu aż do 10 m-ca życia, jednak współczesne badania pokazują, że wcześniejsze podanie glutenu "pod osłoną matczynego mleka", czyli wtedy gdy kobieta karmi piersią może pomóc w zapobieganiu celiakii. 

Celiakia jest chorobą prowadzącą do zaniku błony śluzowej jelit. Objawy celiakii pojawiają się około drugiego roku życia (lub później) a po jej stwierdzeniu konieczne jest utrzymywanie diety bezglutenowej do końca życia.

Alergia na gluten jest przypadłością znacznie mniej groźną od celiakii. Może dotyczyć nawet niemowląt karmionych wyłącznie mlekiem mamy. Najczęściej mija samoistnie po 1-1,5 roku, jeśli gluten nie będzie wprowadzony przez ten czas do diety dziecka, a jeśli dziecko karmione jest mlekiem mamy, także ona powinna unikać glutenu. 

W jaki sposób wprowadzać gluten do diety dziecka? Gdy dziecko poznało już smak pierwszych przecierów  i zupek warzywnych (5 miesiąc) i gdy są one dobrze tolerowane, można zacząć łączyć je z niewielkimi ilościami glutenu. Można np. do gotowanej zupki dosypać pół łyżeczki kaszki manny. W sklepach dostępne są gotowe produkty  warzywne i owocowe zawierające mannę, płatki owsiane. 

Wprowadzamy kaszkę

W sklepach dostępne są dwa podstawowe rodzaje kaszek:

• mleczno-zbożowe (najczęściej w niebieskich opakowaniach), np. mleczno-ryżowe czy mleczno-kukurydziane z różnymi dodatkami smakowymi. Zawierają w swoim składzie mleko modyfikowane, a zatem nie są odpowiednie dla dzieci z alergią na białka mleka krowiego. Do ich przygotowania używa się wody. Nie wolno ich przygotowywać na mleku, gdyż wtedy podwaja się ilość mleka, co obciąża nerki dziecka.

• zbożowe (najczęściej w żółtych, pomarańczowych opakowaniach). np. ryżowa o smaku bananowym. Nie zawierają w swoim składzie mleka, dlatego do ich przygotowania potrzebne jest mleko. Może to być mleko mamy, preparat mlekozastępczy (w przypadku dzieci z alergią na mleko) lub mleko modyfikowane, którego mama używa na co dzień.  W wyjątkowych sytuacjach, z zalecenia lekarza można je przyrządzić na wodzie.

Przygodę z kaszkami należy rozpocząć od podawania kaszek bezglutenowych. Należy kierować się wiekiem dziecka podanym na opakowaniu. Wachlarz możliwości jest ogromny. Mamy kaszki w wytworzone z jednego lub z wielu rodzajów zbóż o przeróżnych smakach, z dodatkiem witamin i mikroelementów. Cennym dodatkiem jest żelazo, którego może zacząć brakować dziecku ok 8. m-ca życia. Wszystkie są dobrej jakości a wybór takiej czy innej zależy od preferencji mamy i dziecka. Są proste i szybkie w przygotowaniu. Z łatwością  można osiągnąć oczekiwaną konsystencję. 

Na pierwszy raz warto wybrać kaszkę o neutralnym smaku, np. kleik ryżowy. Dla malucha sama zmiana konsystencji jest już wystarczającą nowością. Dopiero, gdy jest się pewnym, że kaszka jest dobrze tolerowana można pokusić się o propozycje smakowe. Można wybrać jeden spośród proponowanych przez producenta smaków lub samemu urozmaicać smak dodając do bezsmakowej kaszki ulubione dodatki, np. przeciery, czy soki owocowe. To drugie rozwiązanie wydaje się szczególnie korzystne, gdyż pozwala ograniczyć ilość cukru w gotowym daniu a ponadto umożliwia dowolne komponowanie jego smaku.

Kaszkę można podać zarówno butelką (pamiętając o doborze odpowiedniego smoczka) lub łyżeczką.

Etap drugi

Gdy dziecko zbliża się do swoich pierwszych urodzin należy do jego diety wprowadzić kaszki zawierające gluten. Ponieważ dzieci w tym wieku już dosyć dobrze radzą sobie z gryzieniem, warto zacząć podawać im kasze znacznie mniej rozdrobnione. 

Kasze dla całej rodziny

Kasze są cennym źródłem białka, witamin (zwłaszcza z grupy B) i mikroelementów. Są ubogie w tłuszcze. Pomimo iż zawierają bardzo dużo złożonych węglowodanów, ich spożycie nie powoduje nagłego wzrostu poziomu glukozy we krwi. Zawarte w nich węglowodany trawione są długo. Dzięki temu kasze dają długotrwałe uczucie sytości.

Należy pamiętać, że kasza jest tym cenniejsza im jest mniej przetworzona. Im kasza grubsza, tym zdrowsza. W procesie mielenia zboża otręby są odsiewane a wraz z nimi wiele najcenniejszych substancji odżywczych, które w ziarnie znajdują się tuż pod łupiną i w zarodkach. Dlatego biała mąka jest znacznie mniej wartościowa niż ciemna - z pełnego przemiału, czyli takiej, w której zmielone są całe ziarna. (Nie należy też mylić nazw pieczywa. Pieczywo pełnoziarniste to takie, które wypieka się z mąki z pełnego przemiału, natomiast pieczywo nazywane wieloziarnistym zawiera wiele gatunków ziaren, ale każde z tych ziaren mogło zostać pozbawione cennych składników).